İşçi Çıkarmak Yok, Ücretsiz İzin Var

Koronavirüs salgının tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de iş hayatına olumsuz etkileri fazla oldu. Bu olumsuz etkileri azaltmak, işsizlik ile mücadele etmek ve işçilerin işten çıkarılmasını kısıtlamak adına bazı tedbirler alındı ve 7244 sayılı Kanun 17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlandı.

7244 sayılı Kanunun 7. Maddesiyle 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici Madde 24 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz.

Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

Bu madde kapsamında nakdi ücret desteğinden yararlananlardan 5510 sayılı Kanuna göre genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, aynı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.

Bakanlık, nakdi ücret desteğine ilişkin ödeme usul ve esaslarını belirlemeye ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye yetkilidir.

7244 sayılı Kanunun 9. Maddesiyle 4857 sayılı İş Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçici Madde 10 – Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.

Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.

Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan 3 aylık süreleri 6 aya kadar uzatmaya yetkilidir.”

17.04.2020 tarihi itibariyle;

• 3 ay süreyle işçinin iş akdi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez, edilirse her bir işçi için 2.943 TL idari para cezası uygulanacaktır.

• İşveren 3 ayı geçmemek üzere işçisini tamamen veya kısmen ücretsiz izne çıkarabilecek ve bu durum işçiye haklı nedenle fesih hakkı vermeyecek.

• İş sözleşmesi bulunan ve işverence ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçilere ve 15.03.2020 tarihinden sonra iş akdi işsizlik ödeneği almaya hak kazanacak çıkış koduyla yapılmış ancak işsizlik maaşı almak için gereken diğer şartları sağlamayan işçilere herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşunda yaşlılık aylığı almamak kaydıyla 17.07.2020 tarihini geçmemek üzere ücretsiz izinde veya işsiz kaldıkları süre kadar günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecektir. (39,24 – (39,24*0,00759) = 38,94 TL net nakdi ücret desteği)

• Ayrıca nakdi ücret desteğinden yararlananlardan genel sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamına girmeyenler, genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve genel sağlık sigortasına ilişkin primleri Fondan karşılanır.

İşsizlik maaşı alınabilecek SGK çıkış kodları

04 – Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi

05 – Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi

12 – Askerlik

15 – Toplu işçi çıkarma

17 – İşyerinin kapanması

18 – İşin sona ermesi

23 – İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih

24 – İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih

25 – İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih

27 – İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih

28 – İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih

31 – Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih

32 – 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih

33 – Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi

34 – İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih