Yıllık ücretli izin, bir tam yıl aynı işverene bağlı çalışmanın karşılığında elde edilen bir haktır.
Yıllık ücretli izin süresi, işçinin kıdemi arttıkça değişmektedir.
Aynı işverene bağlı olarak;
- Bir yıldan beş yıla kadar çalışan işçilere 14 günden,
- Beş yıl ve daha fazla, on beş yıldan az çalışanlara 20 günden,
- On beş yıldan fazla çalışanlara ise 26 günden az yıllık ücretli izin verilemez.
18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere kıdemlerine bakılmaksızın en az 20 gün yıllık ücretli izin verilmek zorundadır.
Yıllık İzin Hakkından Vazgeçilemez
- Bazı işçilerin yıllık izinlerini kullanmaktan imtina ettiklerini ve yıllık izinleri karşılığındaki ücretlerini işverenden talep ettikleri görülmektedir. Yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa’daki dinlenme hakkının karşılığı olarak düzenlenmiş durumdadır. Amacı işçinin işten bir süre uzak kalmasının sağlanmasıdır. Bu sayede işçinin hem verimliliğinin artarak işine dönmesi hem de gerçek anlamda dinlenmesinin sağlanması hedeflenmektedir.
- Yıllık ücretli izin doğrudan paraya çevrilebilen bir hak değildir. Yani işçiler kullanmadıkları yıllık ücretli iznin parasını işverenden talep edemezler. Ancak iş sözleşmesinin sona ermesi halinde işçiye hak edip kullanmadığı yıllık izinlerin parası en son alınan ücret üzerinden hesaplanarak ödenir.
Yıllık izne Yol İzni Eklenebilir
Yıllık ücretli izne çıkacak işçinin bir de yol izin hakkı vardır.
- İşverenin vereceği yol izni, ücretsiz bir izindir.
- İşçi bu izin karşılığında işine döndüğünde telafi çalışması yapmak zorunda değildir.
- Yıllık ücretli iznini işyerinin bulunduğu il dışında geçirecek işçiler işverenden yol izni istediklerinde işveren bu izni vermek zorundadır.
- İşçinin, bu durumu belgelendirmesi gerekmektedir. Uçak bileti, otobüs bileti, kendi arabasıyla şehir dışına çıkacaksa başka bir ilden o tarihlerde alışveriş yaptığını gösterir fiş veya faturalar, otel rezervasyonu ve faturası bu durumu belgelemek için yeterlidir.
- Bu durumu belgeleyen ve ücretsiz yol izni isteyen işçiye işveren dört güne kadar yol izni vermek zorundadır.
Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi
- İşveren, izne çıkacak işçiye, izne çıkmadan önce yıllık izin dönemine dair ücretini ödemelidir. Örneğin, 20 gün yıllık izne çıkacak işçiye 20 günlük ücreti peşin olarak ödenmek zorundadır.
- Yıllık izne çıkacak işçilerin izin öncesi işverenden avans alma hakkı da vardır.
- Ayrıca, eğer işçi ayın 1’inde maaş ödemesi yapılan bir işyerinde çalışıyorsa ve yıllık ücretli izin hakkını da ayın 20’inde kullanacaksa o ayki ücretinin 20 günlük kısmı da işçiye avans olarak ödenir.
İşveren Yıllık İzin Tarihini Belirleyebilir
- Yıllık iznin ne zaman kullanılacağını işverenler belirler.
- İşveren, yıllık izin kurulu bulunan işyerlerinde bu kurulun kararıyla, kurul olmayan işyerlerinde ise doğrudan kendi kararıyla işyerinde yıllık izin kullanılabilecek dönemleri belirleyebilir ve bazı görevlerdeki kişilerin aynı anda yıllık izne çıkmaması gerektiğine karar verebilir. Örneğin; bir banka müdürü kendisinin izinli olduğu dönemde bütün müdür yardımcılarının izine çıkmamasını isteyebilir.
Ulusal Bayrama Rastlayan Yıllık İzin Hakkının “Yanmaması”
Yıllık izin süresinin ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günlerine rastlaması halinde bu süreler yıllık izin süresinden düşülmez. Örneğin; haftanın 6 günü çalışılan bir işyerinde, 10 gün yıllık izin alındığında 11 gün izin kullanılmış olur. Aynı şekilde izin süresine rastlayan 29 Ekim, 30 Ağustos, Ramazan ve Kurban Bayramı günleri işçinin yıllık izin süresinden düşülmez.