AKTİF İŞGÜCÜ HİZMETLERİNE İLİŞKİN YENİ GENELGE

• “İşbaşı eğitim programı, katılımcının mesleki deneyim kazanmasını sağlayacak mesleklerde düzenlenir. Program düzenlenecek meslekleri belirlemeye Genel Müdürlük yetkilidir.” Türk Meslekler Sözlüğünde nitelik gerektirmeyen meslekler grubunda yer alan mesleklerde program düzenlenemez.”

İEP düzenlenecek meslekler İl Müdürlüklerinin alacağı kararlara göre değişkenlik gösterecektir.  

Sektör kısıtlaması olmadığı belirtilse dahi perakende sektörüne hitap eden mesleklerde program uygulanamayacaktır.  

• “İşbaşı eğitim programının düzenleneceği ilde aynı veya yakın meslekte sigortalısı olmayan işyerlerinde program düzenlenemez.”

İşverenin faaliyet alanı dışında meslek grupları ile program düzenlenmesine izin verilmeyecektir. Örnek vermek gerekirse, imalat sektörün de yer alan firmada daha önce büro memuru mesleğinde bir işe giriş olmamış ve aynı vergi numarasına ait diğer iş yerlerinde bu meslekte işe giriş olmaması halinde talep edilen meslekte program düzenlenemeyecektir. Ayrıca özellikle ilk kez program düzenlenen işyerleri ile daha önce farklı mesleklerde program düzenlenen işyerleri il müdürlüğü tarafından ziyaret edilip katılımcının program konusu mesleği öğrenmesini sağlayacak iş ortamının olup olmadığı hususunun tutanak ile kayıt altına alınması gerekmektedir. 

İŞKUR program ve projeleri denetimleri sıklaşacaktır. Özelikle İşbaşı Eğitim Programı kapsamında işe alım yapacak yeni firmaların programın uygulama noktasında bilgi ve tecrübe eksikliği nedeniyle yasaklılık ile karşılaşılması mümkün olacaktır.  

• “İşbaşı eğitim programına katılabilecek katılımcı sayısına esas sigortalı sayısı, işverene ait vergi numarası altında ve programın düzenleneceği ilde yer alan işyerleri için programın başlangıç ayından önceki on iki aylık dönem içerisinde yer almak koşuluyla son altı aya veya altı aylık döneme ilişkin olarak SGK’ya verilen sigortalı sayısını gösterir belgede yer alan toplam prim gün sayısının yüz seksene bölünmesi suretiyle hesaplanır.”

Fiili sigortalı çalışan sayısının %30’una kadar kontenjan verilirken yeni dönemde farklı bir hesaplama yöntemi uygulanacaktır. İşverenin son 12 Aylık SGK hizmet listelerinin onaylı olması ve son 6 aylık dönemde toplam SGK  

prim gün sayısının 180’e bölünmesiyle ulaşılacak sayının %30’una kontenjan verilecektir. Ayrıca kontenjana esas sigortalı sayısı belirlenirken programın başlama ayından önceki on iki aylık dönem içerisindeki son altı aya/döneme ilişkin olarak verilen aylık prim ve hizmet belgeleri veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin hepsi dikkate alınacak olup prim bildirimi yapılmayan veya sıfır gün prim bildirimi yapılan aylarda hesaplamaya dahil edilecek ve prim bildirimi yapılmayan ay sıfır gün prim bildirimi yapılmış sayılacaktır. 

Hesaplama: 2022/Haziran 4.430 gün, 2022/Mayıs 4.280 gün, 2022/Nisan için 4.110 gün, 2022/Mart 3.550 gün, 2022/Şubat 3.400 gün ve 2022/Ocak için 2.950 gün SGK’ya prim bildirimi yapılmıştır. 

İşverenin son 6 ay SGK ya yapılan toplam prim gün sayısı 22.720’dir.  

Toplam SGK prim gün sayısı 22.720/180 = 126.222’den 127 kişi işverenin kontenjana esas sigortalı çalışan sayısı baz alınacaktır. (Küsuratlar yukarı sayıya yuvarlanmaktadır.) 

İşveren yapılan hesaplama doğrultusunda 127 kişilik çalışan sayısına karşılık %30 kontenjan üzerinden en fazla 38 katılımcı ile program düzenleyebilecektir. 

• “İşbaşı eğitim programı düzenlenen işverenin aylık sigortalı sayısı takibi, program düzenlenen aya/döneme ilişkin olarak programın düzenlendiği ilde yer alan işyerlerindeki sigortalı sayısını gösterir belgedeki toplam prim gün sayısının otuza bölünmesiyle yapılacaktır.”

Programın başladığı tarih itibarıyla program süresi boyunca her dönem çalışan sayısı kontrolü onaylı hizmet listeleri üzerinden takip edilecektir. Başvuru işlemlerinde yapılan çalışan sayısı hesaplaması kurs süresi boyunca aylık çalışan sayısı takibi olarak da yapılacaktır. 

Hesaplama: 1.05.2022-30.07.2022 tarihleri arasından düzenlenecek programda 2022/Mayıs dönemi 440 prim gün bildirimi yapılmıştır. 

440 Mayıs SGK Prim Günü /30 (Dönem bazlı hesaplamalarda) = 14,666’dan 15 sigortalı çalışan sayısı tespit edilecektir. 

• Yönetmeliğin 37/2.maddesinde “İşveren tarafından, birinci fıkra kapsamında hesaplanan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edilebilir. Söz konusu talebe ve kontenjan kullanımına ilişkin uygulama usul ve esasları Genel Müdürlük tarafından belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.

37/2. Madde içeriğinde il müdürlüğü tarafından uygun görülmesi halinde işverenler bir ildeki kontenjanını başka bir ilde ve aynı vergi numarası altında yer almakta olan işyerlerinden birinde kullanabilecektir. 

Şubeli yapıda birçok il de faaliyet gösteren firmaların çalışan sayısı düşük kontenjana takılan illeri için önemli bir değişiklik. İşgücü yüksek ancak çalışan sayısı düşük olan iller için bu değişiklik yararlı olacaktır. İl müdürlüklerinin onayı doğrultusunda işgücü düşük kontenjanı fazla illerden kontenjan talebinde bulunarak işgücü yüksek kontenjanı düşük olan illere ek kontenjan talebi yapılabilecektir. Ayrıca kontenjanın kullanılacağı ildeki işyerlerinden herhangi birine yasaklılık uygulanmıyor olması ve çalışan sayısı hesaplamasına göre tespit edilen sigortalı sayısından fazla olamaması gerekmektedir. 

• “İşbaşı eğitim programına katılabilmek için; Programa başladığı tarihten önceki bir yıl içerisinde program düzenlenecek işverene ait vergi numarası altında yer alan işyerlerinde sigortalı olmamak”

Eski dönemde son 3 ay işverenin sigortalı çalışanı olmamak şartı son 1 yıl olarak güncellenmiştir. Ayrıca programa katılım sağlayacak katılımcıların İŞKUR kayıtlarının pasif olması halinde programa katılım sağlayamayacaktır. 
Kuruma kayıtlı işsiz olma şartına ilişkin olarak ayrıca SGK’ya “19-Mevsim Bitimi”, “20-Kampanya Bitimi” ve “30-Vize Süresinin Bitimi” işten çıkış koduyla işten çıkışları yapılan kişiler de işten çıkış kodları değiştirilmediği sürece programa katılamayacaklardır. 

Programa katılım şartlarından olan son 1 Ay işsizlik kriterinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Programlara katılım sağlayacak 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını doldurmayan kişilerin “fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işlerde“ düzenlenen programa katılamayacaklardır. 

• “Hakkında yasaklılık uygulanan katılımcılar ise ülke genelinde bu Yönetmelik kapsamında düzenlenen kurs ve programlardan yirmi dört ay süreyle yararlandırılmaz.”

Geçmiş dönemde katılımcıların programdan usul ve esaslara uygun olmayan bir şekilde ayrılmaları durumda uygulanan 12 aylık yasaklılık süresi 24 aya çıkartılmıştır. 

“Kursiyerler ve katılımcılar için kurs ve/veya programlar (çalışanların mesleki eğitimi hariç) arasında dokuz ay bekleme süresi bulunur.” 

İki kurs süresi boyunca katılımcının 6 ay beklemesi gerekirken yeni dönemde bu süre 9 ay’ a çıkartılmıştır. 

• “Kurs veya programlara katılan kursiyer veya katılımcılar ile görevli eğitici veya öğreticiler Kurum tarafından hazırlanan kimlik kartlarını eğitim süresince kullanmak ve kurs veya program sonunda yükleniciye teslim etmekle yükümlüdür. Ayrıca kursiyer veya katılımcılar, kendilerine değerlendirme anketi verilmesi durumunda bu anketi doldurmakla yükümlüdür.”

Kursiyer kimlik kartları günümüzde çok kullanılmamaktaydı ancak yeni yönetmelik ile her kursiyer için ilgili hizmet merkezi tarafından kursiyer kimlik kartları temin edilerek denetimlerde kursiyerler kontrol edilecektir. Bu nedenle açılan her yeni programda mutlaka kursiyer kimlik kartlarını firmanın meslek danışmanından temin edilmesi gerekmektedir. 

• Türk Meslekler Sözlüğündeki dörtlü birim grup kodu esas alınacaktır. Ancak il müdürlüğü tarafından uygun görülmesi ve sözleşmede belirtilmesi şartıyla Türk Meslekler Sözlüğündeki program düzenlenen mesleğin bulunduğu benzer dörtlü birim grubu içerisinde yer alan mesleklerde de katılımcıların veya katılımcı yerine istihdam edilen kişilerin istihdamları kabul edilebilecektir.

 
İŞKUR İl Müdürlüğü ile işveren arasında “3512.10-Yazılım ve Veri Tabanı Uzmanı” mesleğinde düzenlenen programa ilişkin sözleşmede katılımcıların veya katılımcı yerine istihdam edilen kişilerin program düzenlenen mesleğin benzer dörtlü birim grubu içerisinde yer almakta olan “3511.03-Bilişim Uzmanı” mesleğinde de istihdam edilebileceği hususuna yer verilmiştir. Bu durumda katılımcıların veya katılımcı yerine istihdam edilen kişilerin “3511.03-Bilişim Uzmanı” mesleğinde istihdam edilmeleri mümkün olabilecektir. 

• İŞKUR İşbaşı Eğitim Programı istihdam taahhüt oranı %50’den %70’e yükseltilmiştir. İstihdam taahhüdü program gün sayısının 3 katı olarak belirlenmiştir.

 
İl Müdürlüğü ile işveren arasında imzalanan İşbaşı Eğitim Programı sözleşmesinde programa katılan kişi sayısının %70 oranında sigortalı işe giriş yapılması beklenecektir. İstihdam taahhüt süresi fiili program süresinin 3 katı olarak uygulanacaktır. 

İŞKUR İşbaşı Eğitim Programları (İEP) ile ilgili düzenlemeleri özetleyecek olursak;   

1) İşbaşı eğitim programı, programın başladığı ayda ve program süresince sigortalı sayısını gösterir belgede yer alan toplam prim gün sayısının otuza bölünmesi suretiyle belirlenmek üzere en az beş sigortalıya sahip olan ve katılımcıların en az yüzde yetmişini, altmış günden az olmamak üzere fiili program gününün en az üç katı kadar süreyle istihdam edeceğini taahhüt eden işverenlerle düzenlenebilecektir. 

2) İşverenlerin program kapsamında kullanabileceği kontenjan, işverene ait vergi numarası altında ve programın düzenleneceği ilde yer alan işyerleri için programın başlangıç ayından önceki on iki aylık dönem içerisinde yer almak koşuluyla son altı aya veya altı aylık döneme ilişkin olarak SGK’ya verilen sigortalı sayısını gösterir belgede yer alan toplam prim gün sayısının yüz seksene bölünmesi suretiyle hesaplanır. İşveren tarafından hesaplanan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edilebilir. 

3) Programa katılacak kursiyerlerin, program başlangıç tarihinden önceki bir yıl içerisinde program düzenlenecek olan işverene ait vergi numarasına bağlı iş yerlerinde sigortalı olarak çalışmaması gerekmektedir. 

4) İşbaşı eğitim programına katılabilmek için gerekli olan işsizlik süresi İŞKUR Genel Müdürlüğü tarafından belirlenecektir. 

5) Program başlangıcında hesaplanan kişi sayısı ile aylık takip sonucu hesaplanan kişi sayısı arasındaki fark yüzde 10’dan fazla olamayacaktır. 

6) İşveren, işyerini diğer işverenlere devrettiğinde, devam etmekte olan işbaşı eğitim programı ve istihdam yükümlülüğü de devir kapsamında ise devralan işverene aktaracaktır. 

7) Kısa çalışma ve ücret garanti fonu uygulamasından yararlanan işyerleri, bu uygulamalardan yararlandıkları dönemde hiçbir şekilde işbaşı eğitim programından yararlanamazlar. 

8) İşsizlik ödeneği alan kişiler de katılımcı olabilirler. Ancak bu kişiler işsizlik ödeneği aldıkları süre boyunca işten ayrılma bildirgesinin tarafı olan işyerinin bağlı olduğu vergi numarası altında yer alan işyerlerinde düzenlenen programda katılımcı olamazlar. 

9) 4857 sayılı Kanun kapsamında, çalışma yaşı ve çalıştırma yasağına ilişkin özel düzenlemeler çerçevesinde çalıştırılmaları yasaklananlar programlara katılamazlar. Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde ilgili mevzuatın öngördüğü düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla program düzenlenebilecektir. 

10) Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten ve altı günden, toplamda ise iki yüz kırk fiili günden fazla olamaz. Ancak programların süresi, belirlenen süreler aşılmamak koşuluyla sektör, meslek veya işyeri bazında Genel Müdürlük tarafından değerlendirme yapılarak sınırlandırılabilir. 

11) Programlara devam edilen süre içerisinde 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında her bir katılımcı için tahakkuk edecek sigorta primleri Kurum tarafından ödenir. 

12) Program katılımcıları için programlar arasında dokuz ay bekleme süresi bulunur. 

13) İşbaşı eğitim programının düzenleneceği ilde aynı veya yakın meslekte sigortalısı olmayan işyerlerinde program düzenlenemeyecektir. 

14) İşverenlerin düzenlenen işbaşı eğitim programlarından yeniden yararlanabilmeleri için en son tamamlanan programa ilişkin olarak hesaplanan sigortalı sayısının, programın başlayacağı aydan önceki son bir yıl içerisinde düzenlenen programlara ilişkin istihdam yükümlülüğü kapsamında yer alan kişi sayısı kadar artmış olması gerekmektedir. 

15) İşbaşı eğitim programına ilişkin işveren yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde, ilgili iş yerlerinde 24 ay boyunca kurs ve program uygulanamayacaktır.