6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanununa göre yabancı uyruklu kişilere Türkiye’de bağımlı çalışmaya başlamadan önce işverenleri tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan çalışma izni alması önem arz etmektedir.
2021 yılı çalışma izni başvuruları yurt içinden veya yurt dışından yapabilir. Yurt içi başvurusunda, ülkemizde bulunan ve en az 6 aylık ikameti bulunan yabancılar başvuru yapabilir. Yurt dışı başvurusunda, ülkemiz dış temsilcilikleri üzerinden başvurular gerçekleştirilmektedir.
Çalışma izni başvurusunda hem çalışanın hem de işverenin sağlaması gereken birtakım şartlar var ve başvuru esnasında işverenin Bakanlığa sunması gereken bazı belgeler (faaliyet belgesi, vergi levhası, iş yeri bilançosu gibi) bulunmaktadır. Örneğin, çalışma izni talep eden iş yerinde en az 5 Türk vatandaşının çalışması gerekmektedir. İşverenin, bu iş için neden bir Türk vatandaşı değil de yabancı uyruklu çalıştırmak istediğini başvuru esnasında açıklamalıdır.
Çalışma izni için yapılan başvurunun olumlu sonuçlanması hâlinde yabancı uyrukluya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvurusunda en fazla 1 yıl geçerli çalışma izni verilecektir.
Bakanlık tarafından çalışma izni verilen yabancılara icra edecekleri meslek ve görevlere uygun olarak asgari ücretin katları şeklinde minimum ücret seviyeleri belirlenmiştir. Çalışma izni alınan yabancı uyruklu çalışanların sigorta primi bu tutarlar baz alınarak hesaplanmalı ve ödenmelidir. Örneğin 2021 yılı için ücret seviyelerini incelersek;
- Üst düzey yönetici ve pilotlar açısından 3.577,50 * 6,5 = 23.253,75 TL
- Mühendis, mimar, birim müdürleri açısından 3.577,50 * 4 = 14.310,00 TL
- Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar açısından 3.577,50 * 3 = 10.732,50 TL
- Diğer mesleklerde çalışacak yabancılar açısından 3.577,50 * 1,5 = 5.366,25 TL
- Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar açısından 3.577,50 TL
olması gerekmektedir.
Çalışma izni olmadan çalıştırılan yabancıların tespiti halinde çalışma izni bulunmayan yabancıyı çalıştıran işverenlere bu durumda bulunan her bir yabancı için 11.796 TL idari para cezası uygulanmaktadır. İlave olarak yabancı uyruklu kişi sınır dışı edilecekse çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını da işveren karşılamak zorundadır.
Ayrıca ilgili kanunlarda sadece Türk vatandaşlarına hasredilmiş “Eczacılık, Avukatlık, Noterlik, Gümrük müşavirliği, Dişçilik” gibi mesleklerde yabancı uyruklu kişilere çalışma izni verilmesi mümkün değildir.
