Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında kişisel veriler, hukuka uygunluk ve verisi işlenecek kişinin açık rızası ile işlenebilmektedir. Ne var ki Kanun’un 5’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, kişisel verisi işlenecek bireyin açık rızasının alınma şartı bulunmayan durumlar da belirtilmiş ve bu hallerde kişisel veri işlemenin açık rıza aranmaksızın gerçekleştirilebileceği ifade edilmiştir.
Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi
Kişisel verilerin açık rıza aranmaksızın işlenebildiği en temel şart, Kanunlarda açıkça öngörülmesine dayanmaktadır. 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu‘nun 5’inci maddesini kapsayan haller ya da 4857 sayılı İş Kanunu gereğince toplanacak kimlik bilgileri ve benzeri kişisel veriler için açık rıza şartı aranmamaktadır.
Fiili İmkânsızlık Sebebiyle Rızası Alınamayacak Kişilerin Hayatını ya da Beden Bütünlüğünü Korumak Amacıyla
Kişisel verisi işlenecek bireyin açık rızası alınamayacak ya da alınsa dahi geçerli sayılamayacak durumlarda, kişinin hayatını veya beden bütünlüğünü koruyabilmek amacıyla açık rıza alınmadan kişisel veri işlenebilir. Bu gibi durumlara bir kaza anında bilinci kapalı kişinin tıbbi müdahale için açık rızasına ihtiyaç duyulmaması örnek olarak verilebilir.
Bir Sözleşmenin Oluşturulması İçin Tarafların Verilerinin İşlenmesi
Oluşturulacak sözleşmenin resmi geçerliğe sahip olması için sözleşmenin taraflarının sözleşmeyle doğrudan ilişkili olan kişisel verileri işlenirken açık rıza şartı aranmamaktadır.
Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü Yerine Getirebilmesi
Herhangi bir hukuki yükümlülük sebebiyle veri sorumlusu tarafından ilgili kişinin kişisel verilerinin işlenmesi sırasında açık rıza alınması şartı bulunmamaktadır.
İlgili Kişinin Kendisi Tarafından Alenileştirilmiş Olması
Kişisel verisi işlenecek ilgili kişinin kendisi tarafından kamuoyu ile paylaşılıp aleni hale getirilen kişisel verilerin işlenmesi için açık rıza şartı aranmamaktadır.
Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması İçin Veri İşlemenin Zorunlu Olması
Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için zorunlu olması hâlinde ilgili kişinin kişisel verileri açık rıza aranmaksınız işlenebilmektedir. Bir veri sorumlusunun herhangi bir davada kanıta dayalı bir durum için ilgili kişinin kişisel verilerini kullanması sırasında açık rıza aranmaması bu duruma örnek gösterilebilir.
İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması
Veri sorumluları, kendi meşru menfaatleri için zorunluluk içeren hallerde, ilgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla ve açık rıza alınmasına gerek olmaksızın ilgili kişinin kişisel verilerini işleyebilecektir. Elbette bu durum için de belirli şartların sağlanması gerekmektedir. Bahsi geçen meşru menfaatin hali hazırda var olması ve bu meşru menfaatin verisi işlenecek kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemesi bu şartların başında gelmektedir.
