Covid-19 salgınının dünyaya yayılması ile birlikte tüm hayatımızda meydana gelen değişimler dijital hayata geçişi de oldukça hızlandırmış durumda. Nitekim küresel e-ticarette meydana gelen artışlar ile salgın döneminden sonra, esasında hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını gösteriyor. Özellikle elektronik ortamda süpermarket alışverişlerinde yükselen rakamlar her ürün özelinde perakende ticaret yerine artık elektronik ticaretin ön planda tutulduğu anlamına geliyor.
Dijital dönüşüm alanında yaşanan gelişmelere paralel olarak gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Türkiye’de de elektronik ticaretin geçtiğimiz yıla oranla oldukça artış gösterdiğini görebilmekteyiz. Covid-19 salgını hem işletmeciler hem de tüketiciler açısından alışveriş ve ihtiyaçların giderilmesi noktasında alışkanlıklarımızı oldukça farklılaştırmış ve bu konuda eksikler gündeme gelmiştir.
2019 yılının nakitsiz ödemeler için dönüm yılı olduğu yönünde yapılan tespitler akabinde Covid-19 salgınının yayılma hızı ve küresel etkileri bağlamında özellikle Avrupa ve Türkiye’de 2019 yılı tahminlerine göre ilk üç aylık dönemde daha fazla artış gösterdiği görülmüştür. Online ve fiziki alışverişlerde temassız kart kullanımında da aynı oranda artış olduğu gerçeğini göz ardı etmemek gerekiyor Yapılan analizler ve araştırmalar sonucunda Türkiye’de e-ticaretin %50 alanında artış gösterdiği ve bazı e-ticaret platformlarının %100 oranında kar sağladığı gözlemlenmiştir. Covid-19 salgını sonrasında da alışkanlıkların değişeceğine yönelik birçok analiz sonucu bulunmaktadır. Google Trends’in nisan verilerine göre; Google’da en çok; yemek pişirme, kişisel bakım, evde vakit geçirme, ev dekorasyon fikirleri, evcil hayvan edinme ve yaza hazırlık konusunda aramaların yapıldığı, bu arama sonucuna bakıldığında da kişiler var olan düzene alışsa da yaz için planlamalar yapmaya başladığı görülmüştür. Bu da salgın sonrasındaki normalleşme düzeninde yeni ihtiyaçların kapıda olduğunu göstermektedir. Diğer yandan sosyal medya satışlarının ise pazaryeri satışlarındaki artışa göre daha az oranda olduğu da görülmektedir.
Yine Bankalararası Kart Merkezi tarafından yapılan analizler doğrultusunda 2019 yılının ilk üç ayında 60.468,62 TL tutarında e-ticaret hasılatı söz konusu iken 2020 yılının ilk üç ayında 75.315,93 TL tutarında işlem gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
Tüm bu değişimler birçok işletmenin e-ticaret faaliyetlerine başlamasına, mevcut e-ticaret aktörlerinin ise farklı alanlarda satışlar yapmasına neden olmuştur. Ancak tüm bu süreçler e-ticaretin hukuki temelinin doğru şekilde oluşturulmasını gerektirmektedir. Zira Türkiye’de e-ticareti temel anlamda düzenleyen bir mevzuatın olmadığını söylemek yanlış olmayacak ve e-ticaret modellerine göre farklı düzenlemelerin uygulanması gerektiğini ifade etmek gerekecektir.
E-ticaret hukukunun önemi!
Bu noktada, gelişen pazarda temel e-ticaret platformlarının yürürlükte bulunan tüm düzenlemelerin dikkate alınarak oluşturulması, rekabet hukuku uygulamalarının da dikkate alınarak bu anlamda hareket edilmesi gerekmektedir. Diğer yandan lojistik sektöründe yaşanan yoğunlaşma da e-ticareti önemli ölçüde etkilemiş olduğundan işletmelerin ticari sözleşmelerini de bu kapsamda düzenlemesi önem arz etmektedir. Her ne kadar e-ticaret dijital ortamda yapılan mal ve hizmet satışları olarak nitelendirilmiş olsa da özellikle Covid-19 döneminde süpermarket satışlarının da artış göstermesi de e-ticaretin farklı boyutlarına dikkat edilmesi gerektiğini ortaya koymuştur.
Av. Alara Yılmaz
