İstihdam; bir ülkedeki sosyal ve ekonomik dinamikleri doğrudan etkileyen bir faktördür. Çalışma çağında olan bireylerin, düzenli gelir sahibi olduğu işlerde istihdam edilmeleri, Devletlerin öncelikli politikalarını belirler. Teşvikler ise bu politikaların hayata geçirilmesi ve istihdamın arzulanan şekilde gerçekleşmesi için bir nevi balans ayarı görevini üstlenir.  

Bilindiği üzere işverenlerin en büyük gider kalemi, personel maliyetleridir. Hem istihdamın artması hem de işverenlerin maliyetlerini olabildiğince hafifletebilmek adına Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen teşvikler işverenlere can simidi olmaktadır. Belli kriterleri, yararlanma şartları bulunan bu teşvikler; algoritma iyi anlaşılıp doğru analiz edildiğinde en yüksek kazançla yararlanmaya imkân tanır. Bu sebeple güncel SGK Teşviklerinin yararlanma kriterlerini iyi bilmek, teşvik sürelerini takip etmek, teşvikten faydalanmayı engelleyen faktörleri dikkatli analiz etmek önemlidir. Aksi halde işletmeler, haksız yararlanmalar yaşayabilir ve ardından cezai süreçlerle karşı karşıya kalabilir. Hatalı bir işlem yapılmaması adına güncel SGK teşvikleri hakkındaki pek çok detay bu yazımızda bulabilirsiniz. 

Güncel SGK Teşvikleri ve Yararlanma Şartları 

Teşvikler genel olarak iki kategoride değerlendirilir. Bunlar; Pasif İstihdam Politikaları ve Aktif İstihdam Politikalarıdır.  Pasif İstihdam Politikalarına, bireylerin işsiz kaldığı dönemlerde işsizlik ödeneği vererek destek olunması veya pandemi gibi olağan dışı bir dönemde sosyal ve ekonomik ortamı rahatlatmak için sunulan teşvikleri örnek verebiliriz.   

Aktif İstihdam Politikalarına ise; b ir ülke de belli bölgelerin kalkınmasını önceliklendirmek, belli sektörleri daha güçlü hale getirmek veya Kadınlarımız, Gençlerimiz ve Engelli Vatandaşlarımız gibi iş gücüne dahil olma potansiyeli varken dezavantajlı durumda kalan bireylerin istihdamına pozitif etki oluşturmak amacıyla, süreli veya süresiz olarak hazırlanan teşvikleri örnek gösterebiliriz. Bu sebepledir ki diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de amacı belli bir konuda istihdama katkı sağlayan teşvikler söz konusudur.  

5510 Malüllük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortası İşveren Hissesinden 5 Puanlık İndirim

1.10.2008 tarihinden beri özel sektör işverenlerince ödenmesi gereken, sigortalıların prime esas kazançları üzerinden hesaplanan malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları işveren hissesinin 5 puanlık kısmı indirim olarak karşılanmaktadır. Ancak sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlardan dolayı 5 puanlık indirimden yararlanılamaz. 

6111 Genç, Kadın ve Mesleki Belge Sahibi Olanların İstihdamına Yönelik Teşvik 

Özel sektör işverenlerine, 01.03.2011- 31.12.2022 tarihleri arasında, işe aldıkları sigortalılar için sigorta primine esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren payının tamamının İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasına imkân sağlanmıştır. Ne var ki 5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlar teşvikten yararlanamaz.

17103/27103 İlave İstihdam Teşviki 

1.1.2018 ile 31.12.2022 tarihleri arasında işe alınan ve kapsama giren sigortalılar için; İmalat veya bilişim sektöründe faaliyet gösteren işyerleri için; brüt asgari ücreti geçmemek üzere prime esas kazanç üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı, diğer sektörlerde faaliyet gösteren işyerleri için; prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacaktır.  

Destekten yararlanma süresi 12 aydır. Bu süre, işe giriş tarihi itibariyle 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek sigortalılar ile Türkiye İş Kurumuna engelli olarak kayıtlı sigortalılar için sigortalının işe giriş tarihinden itibaren 18 Ay’dır. Bu sigortalılar dışında kalanlar 25 yaşından büyük erkekler için 12 ay uygulanmaktadır. Ancak teşvik süresi hiçbir şekilde 2022/Aralık ayını/dönemini geçemez. 1/12/2020 tarihli, 3248 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yararlanma süresi 31/12/2022’ye uzatılmıştır. 5335 sayılı Kanun’un 30’uncu maddesinin 2. fıkrası kapsamına giren işyerleri ile 4734 ve 2886 sayılı Kanunlar kapsamında yapılan ihaleli işleri üstlenen işverenler bu teşvikten yararlanamaz. 

14857 Engelli Sigortalıların İstihdamına Yönelik Teşvik 

1.07.2008 tarihinden beri özel sektöre ait iş yerlerinde çalıştırılan engelli sigortalıların, prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hisselerinin tamamının Hazine ve Maliye Bakanlığınca karşılanması imkânı sağlanmıştır. 5 puanlık indirim PEK üzerinden, kalan %15,5 işveren hissesi ise asgari ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Bu teşvikten yararlanılabilmesi için engelli sigortalı çalıştırılması, aylık prim ve hizmet belgesi Kuruma yasal süresinde verilmiş olması, primlerin ödenmiş olması gerekmektedir. 

Ancak sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan, topluluk sigortasına tabi çalışan, yurtdışında çalışan sigortalılar ile aday çırak, çırak ve öğrencilerden dolayı bu teşvikten yararlanılamaz. 

5746-15746 Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerine İlişkin Teşvik 

1.04.2008 tarihinden beri Ar-Ge/Tasarım ve destek personeli ile 4691 sayılı Kanununun geçici 2’nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden muaf olan personelin; ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, 31/12/2023 tarihine kadar Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır. 5 puanlık indirim ve kalan %15, 5 işveren payının yarısı (%7,75) PEK üzerinden hesaplanmaktadır. Aylık prim ve hizmet belgesinin / muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin Kuruma yasal süresinde verilmiş olması, primlerin ödenmiş olması, sigortalının fiilen çalışması, sigortalının; Ar-Ge/Tasarım personeli veya Ar-Ge personel sayısının %10’u aşılmamak kaydıyla destek personeli ya da 4691 sayılı Kanun uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna tutulmuş personel olması bu teşvikten yararlanma şartları için gerekli kriterlerdir. 

SGK Teşviklerinden Yararlanmayı Engelleyen Durumlar ve Yanlış Yararlanma Sonucu Olası Ceza Süreçleri 

SGK teşvikleri işletmelere önemli bir maliyet tasarrufu olarak sunulurken birçok firma belli başlı sebeplerden ötürü teşviklerden yararlanamamaktadır. Bu sebeplerin başında geriye dönük SGK borçlanması gelmektedir. Geriye dönük borçlanması bulunan firmalar, SGK teşviklerinden faydalanma hakkını kaybetmektedir. Teşviklerden faydalanmayı engelleyen bir başka sebep de ilgili firmanın, faydalanılacak kanun türünden daha önce yersiz yararlanma yaşamış olmasıdır. Yersiz yararlanma sonucu cezai işlemlerle de karşı karşıya kalan firmalar, olası tasarruflarında kayıp yaşar.  

SGK teşviklerinden yararlanmanın ön koşullarından biri de özel sektör işvereni olmaktır. Ne var ki özel sektör işverenleri kamu ihalesine girip kazanmaları durumunda, ihale süresince SGK teşviklerinden yararlanamazlar. Teşviklerden yararlanmayı engelleyen birkaç önemli detay daha yer almaktadır. Bunlar: SGK cari dönem bildirgelerinin ve SGK tahakkuk borcunun yasal süre içinde bildirilmemesidir. 

Rasyotek Personel Teşvik Sistemi Yazılımı ile Teşviklerden Hatasız Yararlanma 

Rasyotek, 2015 yılında gerçekleştirdiği personel teşvik sistemi yazılımı ile müşterilerine 10 milyar TL’nin üzerinde SGK teşvik yararlandırması sağlamıştır. Teşviklerin algoritmasını en iyi şekilde analiz ederek teşviklerden hatasız ve eksiksiz yararlandırma konusunda sektör lideri haline gelen Rasyotek; her ay değişkenlik gösteren, en yüksek kişi bazlı teşvik raporlarını sunarak müşterilerine hızlı, güvenilir ve doğru sonuçlar sağlamaktadır.