Anayasanın 50. maddesi uyarınca kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. İlgili hükmün uzantısı olarak işçinin sağlığının yaptığı işe uygun olmaması halinde işverenin söz konusu işçiye uygun bir iş vermesi gerekmektedir. Bununla birlikte, işçiye yapılan işin sağlığına uygun olmaması durumunda fesih hakkı tanınmıştır. Hastalık geçici bir durum olabileceği gibi, süreklilik de taşıyabilmektedir. İşçinin sağlık durumuna bağlı olarak işçiye de işverene de birtakım haklar tanınmıştır.

İşverenin Derhal Fesih Hakkı

İş Kanunu’na göre işçinin sağlığının bozulması eğer işçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan yaşantısından yahut içkiye düşkünlüğünden kaynaklanıyorsa, işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Böyle bir fesih için, kişinin anılan nedenlere dayalı olarak devamsızlığının ardı ardına 3 iş günü veya 1 ayda 5 iş gününden fazla sürmesi gerekmektedir. Örnek durumlar: 

• İntihara teşebbüs 
• Kişinin aşırı alkol alması nedeniyle hastalanması (sağlık raporunda belirtilmiş olması gerekir)
• Uyuşturucu kullanımı sonucunda hastalanma

Tedavisi Mümkün Olmayan Hastalıklar

İşveren, eğer işçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğunu ve işyerinde çalışmasının sakıncalı olduğunu sağlık kurulu raporu ile tespit ederse, bu durumda da haklı nedenle işçinin iş sözleşmesini feshedebilir. İşçinin tedavi edilemeyecek hastalığa yakalanması tek başına, iş sözleşmesinin feshi için yeterli değildir. Yakalanılan hastalığın kişinin işyerinde çalışması açısından sakıncalı olması ve bu durumun sağlık kurulu raporuyla ispatlanması gerekmektedir. 

Bulaşıcı Hastalık Olması Halinde 

Başka kişilere geçme olasılığı bulunan hastalıklar bulaşıcı hastalıklardır. Her bulaşıcı hastalık, işverene işçinin sözleşmesini feshetme hakkı vermemektedir. Bulaşıcı hastalığın, tedavi edilemeyecek nitelikte olması, işin niteliği ile bağdaşmaması ve bu durumun sağlık raporu ile ispatlanması gerekmektedir. Örneğin verem bulaşıcı bir hastalık olmasına rağmen, tedavi edilemeyecek nitelikte olmadığından işveren, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedemeyecektir.

Bildirim Süresi Artı Altı Hafta

İş Kanunu işverene ayrıca uzun süren hastalıklarda da iş sözleşmesini sona erdirme hakkı tanımıştır. Kanuna göre, işçinin hastalığı nedeniyle rapor süresi, işçinin çalıştığı süreye göre belirlenen 2, 4, 6 veya 8 haftalık bildirim süresini 6 hafta aşarsa işveren tarafından iş sözleşmesi feshedilebilir. 

Aralıklı Rapor

Çalışanın hastalığına ilişkin rapor süresi bildirim süresi artı 6 haftayı aşmamakla birlikte işin yürütümünü önemli ölçüde engelleyecek noktaya geldiyse, çalışan sık sık rapor alıyorsa, işveren bildirim sürelerine uymak şartıyla iş sözleşmesini yine de feshedebilecektir. Yargıtay tarafından kesintisiz olmasa da sık sık rapor alarak işyerine devamsızlık geçerli fesih nedeni kabul ediliyor. Kişi kıdem tazminatı alsa da işe iade olamamaktadır. Bu nedende diğer durumlardan farklı olarak işveren bildirim süresine uymazsa çalışan ihbar tazminatı alabilecektir.  Yargıtay; “sık sık rapor alma halinde, işveren aralıklı da olsa işçinin iş görme ediminden faydalanamayacaktır. Sık sık hastalanan ve rapor alan işçinin, bu sebeple devamsızlığının işyerinde olumsuzluklara yol açacağı açık bir olgudur. İş Kanunu’nun gerekçesinde sık sık hastalanmanın yeterlilikten kaynaklanan neden olarak örnek kabilinden sayılması, işyerinde olumsuzluklara yol açtığının kabul edilmesindendir.” diyerek, sık sık rapor almanın geçerli bir fesih nedeni olduğunu vurgulamıştır.

İşçi De Feshedebilir

İş Kanunu’nun 24. maddesinin I numaralı bendi işçinin de işin işçinin sağlığı için tehlike yaratması durumunda fesih hakkını düzenlemiştir. Buna göre, işçinin yaptığı iş sağlığı ve yaşayışı için tehlike oluşturuyorsa, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilecektir. Bu durumda işçi bir yıldan uzun süre ile çalışıyorsa kıdem tazminatına hak kazanacak ve fakat ihbar tazminatı alamayacaktır. İşin sağlığı veya yaşamı için tehlike oluşturması durumuna işçinin doğrudan kendisi tarafından karar verilmesi riskli bir eylem olacaktır. Bu nedenle bu durumu kanıtlayan bir rapor ile işverene başvurması gerekmektedir. İşçi işin yaşamı ve sağlığı için tehlike oluşturduğunu ispatlayamaması durumunda, haksız fesih uyguladığı kabul edilerek, işverene ihbar tazminatı ödemekle dahi yükümlü tutulabilecektir. Dolayısıyla, riski kanıtlamak üzere, rapor alınması önemlidir.